ZADZWOŃ
Menopauza i hormonalna terapia zastępcza HTZ
Menopauza z definicji jest miesiączką po której przez rok czasu nie pojawia się kolejne krwawienie. Miesiączkowanie ustaje wskutek zaniku funkcji jajników i idący za tym spadek produkcji estradiolu. Organizm próbuje reagować na zanik funkcji jajników zwiększając produkcję gonadotropin, czyli hormonów pobudzających jajniki do działania. Średni wiek menopauzy w Polsce około 51 lat. Jest to prawidłowa menopauza fizjologiczna, ale może dotyczyć kobiet już ok 40 roku życia i nazywamy to menopauzą przedwczesną.
Objawy okresu menopauzalnego
- objawy ginekologiczne
- nieregularne miesiączki, aż do zaniku miesiączkowania
- suchość pochwy i ból podczas stosunku
- obawy urologiczne
- częste oddawanie moczu
- nietrzymanie moczu
- objawy kardiologiczne i naczynioruchowe
- uderzenia gorąca
- nocne poty
- kołatania serca
- bóle głowy
- objawy ze strony układu neroweogo
- zaburzenia snu
- bezsenność
- niepokój
- depresja
- problemy z koncentracją
- problemy z pamięcią
- drażliwość
- obniżona ochota na seks
- budzenie się wcześnie rano
- inne objawy
- sucha skóra
- bóle mięśni
- bóle głowy
- zmęczenie
- przybieranie na wadze
Przyczyny przedwczesnej menopauzy
- przyczyny genetyczne w tym anomalie chromosomu X
- choroby układu immunologicznego
- uszkodzenia jajników po leczeniu chirurgicznym oraz radioterapii i chemioterapii
- przyjmowaniem leków antyestrogennych
- palenie
Leczenie
Menopauza jest naturalnym etapem życia i jeżeli jest dobrze tolerowana nie wymaga leczenia. Leczenie stosujemy lokalnie na objawy miejscowe oraz ogólnoustrojowo przy znacznym zaburzeniu normalnego funkcjonowania kobiety ze względu na objawy.
Hormonalna terapia zastępcza
Obejmuje naturalne oraz syntetyczne estrogeny. U kobiet z macicą niezbędny jest dodatek progesteronu. Formy farmaceutyczne to tabletki, żele, pierścienie dopochwowe, zastrzyki, plastry oraz implanty. Stosowanie estrogenów przynosi znaczą ulgę kobietom, które cierpią z powodu objawów ogólnoustrojowych a zwłaszcza uderzeń gorąca. Przed zastosowaniem leczenia hormonalnego niezbędne jest wykrycie czynników ryzyka, przy których pojawia się znacznie zwiększone ryzyko działań niepożądanych. Są to nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa, nowotwory trzonu macic, jajnika i piersi. W CliniCare kobiety w okresie menopauzy konsultują specjalista ginekologii i położnictwa, endokrynolog, kardiolog i urolog.
Podczas leczenia menopauzy jak wcześniej zaznaczono stosuje się niewielkie indywidualnie dobrane dawki estrogenów wraz z gestagenami. Głównym estrogenem stosowanym w HTZ jest 17β-estradiol. Czas trwania terapii nie jest ograniczony i zależy od indywidualnych wskazań, ale zwykle nie przedłuża się go ponad 10 lat od wystąpienia menopauzy lub do 60 roku życia, zależnie co nastąpi wcześniej. Inne są zasady leczenia przedwczesnej menopauzy. W tym wypadku stosujemy wysokie dawki leków do osiągnięcia wieku typowego dla fizjologicznej menopauzy, następnie je zmniejszamy do poziomu przy którym nie ma objawów. W dalszej części omówiono typowe przeciwwskazania.
Rak piersi
Należy do grupy nowotworów estrogenozależnych. Hormony nie wywołują tego nowotworu, ale mogą przyspieszyć jego rozwój. Przed wdrożeniem HTZ zawsze wykonujemy USG piersi oraz możemy skierować do badania mammograficznego.
Rak trzonu macicy
Należy również do grupy nowotworów zależnych od wpływu hormonów. W przypadku raka trzonu macicy niezrównoważona estrogenoterapia może się przyczynić zarówno do jego powstania jak i przyspieszenia jego wzrostu. Objawem wczesnego raka może być krwawienie lub plamienia z dróg rodnych oraz nieprawidłowy obraz USG endometrium. W CliniCare diagnozujemy go poprzez małoinwazyjną biopsję endometrium.
Niezdiagnozowane krwawienie z narządów rodnych.
Każde krwawienie z narządów rodnych, występujące po upływie 12 miesięcy od ostatniej miesiączki powinno być traktowane jako patologiczne i wymaga przeprowadzenia diagnostyki ginekologicznej celem wyjaśnienia jego przyczyny. Po jej przeprowadzeniu i wykluczeniu procesu nowotworowego jako przyczyny krwawienia zastosowanie HTZ staje się możliwe.
Żylna choroba zatorowo-zakrzepowa
Zakrzepica zarówno żył powierzchownych i głębokich, jak również przebyta zatorowość płucna są przeciwwskazaniami do stosowana hormonalnej terapii zastępczej. Estrogeny generują zwiększenie wątrobowej produkcji czynników prozakrzepowych. Sprzyja to tworzeniu zmian zakrzepowych.
Zawału serca, miażdżyca, udaru mózgu
Choroby naczyń tętniczych i zmiany wtórne jak udary i zawały mogą u osób ze skłonnościami być wywoływane lub nasilane przez przewlekłą HTZ. Z tego względu u osób z tymi schorzeniami odstępujemy od ogólnoustrojowej terapii hormonalnej. W CliniCare leczenie i monitoowaniem miażdżycy zajmuje się kardiolog.
Nadciśnienie tętnicze
Nieskutecznie leczone lub nieleczone nadciśnienie sprzyja udarom mózgu. Z tego względu przed rozpoczęciem HTZ należy uzyskać normalizację ciśnienia. W CliniCare diagnozowaniem i leczeniem nadciśnienia zajmuje się kardiolog.
Przewlekła choroba wątroby
Każde leczenie hormonalne ginekologiczne obciąża pracę wątroby. W związku z tym nie powinna być stosowana w przypadku znacznego jej uszkodzenia.
Leczenie niehormonalne
Leczenie niehormonalne stosujemy w przypadki przeciwwskazań do stosowania hormonów, braku akceptacji takiego leczenia lub słabo nasilonych objawów. Można stosować leki przeciwdepresyjne które powodują ustąpienie uderzeń gorąca nawet u 75% kobiet i nie dają powikłań charakterystycznych dla hormonów. Inną alternatywą są fitoestrogeny, czyli niesterydowe substancje pochodzenia roślinnego, które mają słabo nasilone działanie estrogenowe. Występują one zwłaszcza w roślinach strączkowych jak soja, soczewica, fasola, siemię lniane i inne. Do leczenia niehormonalnego zaliczamy ponadto techniki relaksacyjne, masaże, kąpiele aromaterapeutyczne, muzykoterapię, refleksoterapię, aromaterapię i akupunkturę.